Waliszewski Stanisław (1912-2011)
Krzysztof Pilarczyk 
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polski lekarz, znawca anatomii człowieka i chirurg (w wieku 36 lat uzyskał doktorat z zakresu nauk medycznych), syndonolog łączący tradycję przedwojenną z powojenną. Zainteresowania Całunem Turyńskim zaczął rozwijać jako młody lekarz z trzyletnim stażem, przy boku →Stanisława Karwowskiego. Pierwsze spotkanie z pionierem polskiej syndonologii zapadło mu głęboko w pamięć, wielokrotnie je przywoływał we wspomnieniach:
Było to w niedzielę Męki Pańskiej 1938 r. W drodze powrotnej z kościoła do domu, zostałem niemal siłą wciągnięty przez tłum ludzi do pasażu kina „Słońce” na Placu Wolności w Poznaniu. Z rozwieszonych plakatów dowiedziałem się, że dr med. Stanisław Karwowski będzie miał wykład o Całunie Turyńskim. Zaciekawiony problematyką, stałem przez półtorej godziny, pilnie słuchając profesora.
(Pabis 2007)
Po przeszło 70 latach od tego wydarzenia Waliszewski wyznał, że Całun stał się jego życiową pasją – jak mówił – zrodzoną z miłości do Jezusa. Po wojnie, kiedy już zabrakło jego mistrza, sam systematycznie odtwarzał po Karwowskim dokumentację tego niezwykłego płótna i uzupełniał ją, współtworząc zręby polskiej syndonologii. Z czasem dołączył do grona międzynarodowych specjalistów badających Całun. Początkowo był – jak wspomina – całunowym katechistą, objeżdżając z wykładami liczne szkoły, poczynając od rodzinnego Rogoźna Wielkopolskiego. Przełomowy w tej działalności popularyzatorskiej stał się rok 1958, kiedy to przybył do Krakowa na zaproszenie wybitnego biblisty i orientalisty ks. prof. Aleksego Klawka, również pochodzącego z Rogoźna Wielkopolskiego. Jego wykłady wygłaszane były nie tylko do seminarzystów wyższych seminariów duchownych (częstochowskiego, śląskiego i krakowskiego), ale też do profesury Uniwersytetu Jagiellońskiego, co spotykało się z dużym zainteresowaniem i wręcz entuzjazmem. To go utwierdziło w przekonaniu o celowości wysiłków, które podejmował niejako pobocznie. Syndonologia była pasją, którą łączył z profesjonalizmem medycznym. Od końca lat 50. XX w. jego działalność nie miała już tylko charakteru lokalnego, lecz ogólnopolski. Pomógł mu w tym ks. A. Klawek, który w latach 1953-1954 opublikował jego obszerny artykuł Uwagi o Całunie Turyńskim na łamach naukowego czasopisma teologicznego „Ruch Biblijny i Liturgiczny” (był on jego członkiem założycielem i redaktorem naczelnym do 1954 r.).
Kolejną ważną cezurą w uprawianiu syndonologii przez S. Waliszewskiego były lata 70. XX w. Inspirującą rolę w jego życiu odegrał wówczas kard. Karol Wojtyła, metropolita krakowski. On wydatnie wsparł jego starania o uczestnictwo w Międzynarodowym Kongresie Syndonologicznym w Turynie (1978), wyposażając go w odręcznie napisany po włosku list polecający, który otwierał mu drogę do grona światowych badaczy Całunu, tym bardziej, że jego autor wkrótce został wybrany papieżem. Stanisław Waliszewski wykorzystał swoją szansę. Wprowadził polską syndonologię na arenę międzynarodową, sam będąc powołany na członka korespondenta →Międzynarodowego Centrum Badań nad Całunem w Turynie.
W jeszcze większym stopniu rozbudził w Polsce zainteresowanie Całunem i wychował całe pokolenie polskich syndonologów, wygłaszając niezliczone odczyty o Całunie i popularyzując o nim wiedzę. Pozostawił po sobie liczne publikacje, w tym najważniejszą, wielokrotnie wznawianą: Całun Turyński dzisiaj (1987, 1988, 1994), która była pierwszą powojenną książką proweniencji polskiej na temat Całunu Turyńskiego, odpowiadającą na najnowsze wyzwania badawcze. Wprawdzie w 1978 r. wydano już przetłumaczoną na język polski pracę Iana Wilsona Całun Turyński (w tłumaczeniu Jadwigi Piątkowskiej), ale kolejne lata przyniosły nowe wyniki badawcze, w tym prowadzone w ramach Projektu Badawczego Całunu Turyńskiego (ang. Shroud of Turin Research Project, →STURP). Wskazały one na trzy cechy wizerunku na Całunie: trójwymiarowość, (bez)kierunkowość i powierzchniowość, które świadczyły o jego unikalności. W pracy polskiego syndonologa znalazło to odzwierciedlenie. Don Piero Coero Borga, sekretarz Międzynarodowego Centrum Badań nad Całunem Turyńskim, pisząc list przewodni do pracy S. Waliszewskiego, docenił w niej również medyczne aspekty badań prowadzonych przez autora oraz osobisty jej charakter, który wyraził się nie tylko w dzieleniu wiedzą o Całunie, ale świadectwem osobistej wiary w Zmartwychwstałego i ślady Jego męki zawarte na Jego pośmiertnym płótnie. W ten sposób Waliszewski dawał wyraz swemu przeświadczeniu i wierze, że Całun jest najświętszą i najczcigodniejszą relikwią chrześcijańską, obrazującą miłość Jezusa do człowieka, a dla niego osobiście niejako „tarczą ochronną”, która zapewniła mu długowieczność (zmarł, mając blisko sto lat). Jego pragnieniem było, aby w Krakowie powstał rozbudowany Ośrodek Naukowo-Informacyjny, będący centrum syndonologicznym w Polsce. Namiastką tego było powołanie przy Polskim Towarzystwie Teologicznym Studium Syndonologicznego, do czego się też sam przyczynił.
Bibliografia
Pabis M., Tego chce ode mnie Bóg, „Cuda i Łaski Boże. Miesięcznik Rodzin Katolickich” 2007, nr 4, (wspomnienia S. Waliszewskiego).
Pilarczyk K., Polska bibliografia syndonologiczna (1900-2020), [w:] idem, Studia z biblistyki, apokryfistyki, judaistyki i syndonologii, Warszawa 2020, s. 475-504.
Pilarczyk K., Polscy syndonolodzy. Z dziejów badań Całunu Turyńskiego i ich popularyzacji, „Collectanea Theologica” 2018, t. 88, nr 2, s. 25-28, https://doi.org/10.21697/ct.2018.88.2.02.
Suwart A., Całun mojego życia, [on-line:] https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2009/Przewodnik-Katolicki-31-2009/Historia/Calun-mojego-zycia – 2 I 2018.
Bibliografia syndonologiczna
Waliszewski S., Uwagi o Całunie Turyńskim, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 1953, t. 6, nr 1-6, s. 50-74, addenda s. 223, https://doi.org/10.21906/rbl.2511; t. 7, nr 3-6, 1954, s. 68-106, https://doi.org/10.21906/rbl.2511.
Waliszewski S., Jeszcze o Całunie z Turynu, „Tygodnik Powszechny” 1973, t. 27, nr 21, s. 3.
Waliszewski S., Całun z Cadouin, „Gość Niedzielny” 1977, t. 54, nr 25, s. 9.
Waliszewski S., Całun z Turynu. W świetle współczesnej nauki, cz. 1-2, „Gość Niedzielny” 1977, t. 54, nr 37, s. 293-294; nr 38, s. 309-310.
Waliszewski S., Medycyna o śmierci Chrystusa, „Gość Niedzielny” 1978, t. 55, nr 12, s. 4.
Waliszewski S., II Międzynarodowy Kongres w Turynie. Całun w świetle nauki, „Gość Niedzielny” 1979, t. 56, nr 1, s. 7; nr 2, s. 5.
Waliszewski S., Oddziaływanie Całunu Turyńskiego na wczesnochrześcijańską ikonografię, „W Drodze” 1983, t. 11, nr 4, s. 38-48.
Waliszewski S., Całun Turyński oczami lekarza, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 1984, t. 37, nr 5, s. 432-447; nr 6, s. 524-540, https://doi.org/10.21906/rbl.1359.
Waliszewski S., Nowe stwierdzenia w sprawie Całunu Turyńskiego. Sprawozdanie ze Zjazdu Syndonologicznego w Trani 1984, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 1985, t. 38, nr 6, s. 409-416, https://doi.org/10.21906/rbl.1464.
Waliszewski S., Całun Turyński dzisiaj, Kraków 1987, 172 ss., [40] s. tabl., fot., il. (także: wyd. 2, 1988; wyd. 3, powiększ. 1994, 214 ss.).
Waliszewski S., Całun Turyński w naszych oczach i oczach naszych dziadków, „Przewodnik Katolicki” 1987, t. 93, nr 17, s. 6, il.
Waliszewski S., Il Dottor Stanislao Karwowski araldo della Sindonologia Polacca, „Collegamento pro Sindone” [Roma] 1988 (agosto), nr 6, s. 49-50.
Waliszewski S. (z W. Fenrychem), Spór o Całun Turyński, „W Drodze” 1989, t. 16, nr 3, s. 85-91.
Waliszewski S., Całun z Turynu, cz. 1-6, „Kurier Rogoziński” 1993-1994; cz. 1, Całun Turyński nie jest tworem średniowiecza, jest autentycznie ewangeliczny, nr 7, s. 7; cz. 2, nr 8, s. 9; cz. 3, nr 9, s. 14; cz. 4, Refleksje, nr 10, s. 12; cz. 5-6, Uczeni wielkiej miary za autentycznością Całunu Turyńskiego, 1994, nr 3, s. 15; nr 4, s. 15.
Waliszewski S., Badacz Całunu Turyńskiego [Władysław Fenrych], „Przewodnik Katolicki” 2003, nr 35.
Źródło ilustracji
Internet, https://www.csw2020.com.pl/biogram/stanislaw-waliszewski/ (użytek edukacyjny)