Prószyński Kazimierz (1875-1945)
Krzysztof Pilarczyk 
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polski inżynier, mechanik, wynalazca i konstruktor aparatów filmowych, pionier kinematografii światowej, zamordowany w czasie II wojny światowej przez Niemców w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen w wieku 69 lat. W 1932 r. opublikował pierwszą polską broszurę pt. Niesłychane odkrycie naukowe. W jaki sposób przechowała się do naszych czasów i jak się niedawno ujawniła prawdziwa fotografja Pana Jezusa i ślady całej męki Jego na Całunie z imprimatur Kurii Metropolitalnej Warszawskiej (Warszawa, 15 ss.). Praca ta drukowana była wcześniej w „Gazecie Świątecznej”, ale do niniejszego wydania – jak zaznaczył autor we wstępie – dodano sporo uzupełnień i wyjaśnień (s. 3).
Bezpośrednią inspiracją dla K. Prószyńskiego do zainteresowania się Całunem było wystawienie płótna na widok publiczny w katedrze w Turynie w 1931 r. oraz wykonanie jego zdjęć przez →Giuseppe Enriego, a wcześniej w 1898 r. przez fotografa amatora →Seconda Pię, które ujawniły, że odbicie postaci człowieka na płótnie jest – ku zaskoczeniu wszystkich i niedowierzaniu niektórych – negatywem. Kazimierz Prószyński dołączył pięć wybranych rycin tych zdjęć oraz opis Całunu i przedstawił próby wyjaśnienia powstania negatywowego odbicia, podążając za naukowymi pracami Arthura Lotha (Le Portrait de N.-S. Jésus-Christ d’après le Saint-Suaire de Turin, avec reproductions photographiques, Paris ok. 1900) i Paula Vignona (Le Linceul du Christ, étude scientifique, 2e éd., Paris 1902). To bodaj pierwszy wydany po polsku obszerniejszy opis Całunu, zmierzający do konkluzji, iż można powiedzieć – po przeszło 30 latach od wykonania jego pierwszego zdjęcia – że jest on Całunem Chrystusa, a nie sztucznym malowidłem, jak przez lata sądzono. W rok po polskim wydaniu broszury jej przekład opublikowano po angielsku w Londynie pt. The Authentic „Photograph” of Christ (1933).
Bibliografia
Kubiatowski J., Prószyński Kazimierz (1875-1945), [w:] Polski słownik biograficzny, t. 28, Kraków [i in.] 1984-1985, s. 560-563.
Pilarczyk K., Polscy syndonolodzy. Z dziejów badań Całunu Turyńskiego i ich popularyzacji, „Collectanea Theologica” 2018, t. 88, nr 2, s. 20-21, https://doi.org/10.21697/ct.2018.88.2.02.
Źródło ilustracji
Wikimedia Commons, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kazimierz_Prószyński_1909.jpg (domena publiczna)